Bloki z prefabrykatów – skandynawski standard zawitał do Polski

Zagadnienie technologii prefabrykacji z pewnością jest nam dobrze znane. System opierający się na gotowych elementach przygotowanych wcześniej w zakładzie produkcyjnym pozwala na budowę w rekordowo krótkim czasie. „Złożenie” domu jednorodzinnego na placu budowy trwa najczęściej jedynie kilka dni. Swoich zwolenników mają zarówno jednorodzinne prefabrykowane domy drewniane, jak i te, wykonane z prefabrykatów betonowych czy keramzytobetonowych. Czy prefabrykacja ma jednak rację bytu w prypadku obiektów wielorodzinnych? I czy nasuwające się od razu skojarzenie z budynkami z wielkiej płyty jest słuszne?

Pierwsza inwestycja

Aby przybliżyć zagadnienie technologii prefabrykacji w budownictwie wielorodzinnym, od teorii przejdźmy od razu do praktyki. Prefabrykowaną kamienicę wybudowano właśnie na warszawskiej Pradze Północ (w I kwartale 2017 r.). To pierwsza w Polsce realizacja wykorzystująca technologię budowania z prefabrykatów w takim stopniu. Kamienicę przy ulicy Sprzecznej można nazwać projektem testowym – inwestor (od wielu lat realizujący tego typu inwestycje w krajach skandynawskich) sprawdza, na ile technologia prefabrykacji budynków wielorodzinnych sprawdzi się w Polsce. Inwestorem oraz generalnym wykonawcą budynku Sprzeczna 4 jest firma Budizol, za projekt architektoniczny odpowiada zaś pracownia BBGK Architekci.

Poszczególne elementy budynku wybudowanego na Pradze powstały m.in. na nowoczesnej linii konstrukcji sprężonych. W technologii prefabrykacji przygotowano nie tylko przegrody, ale również elementy wewnętrzne, schody oraz szyby windowe. Ściany dostarczane na plac budowy są wyposażone w izolację termiczną, instalacje (wentylacyjne oraz elektryczne), a nawet stolarkę okienną i parapety. Na tym etapie gotowe są już elewacje zewnętrzne budynku, w związku z czym ekipa budowlana nie jest uzależniona od warunków pogodowych.

W Polsce powstają również kolejne projekty z prefabrykatów. Najświeższym przykładem może być osiedle Ja_Sielska od dewelopera Pekabex BET S.A., którego pierwszy etap oddano w 2019 roku, a kolejny planowany jest już na wrzesień 2020 r. 

I etap osiedla Ja_Sielska w Poznaniu / Pekabex BET S.A.

Nie mylmy z wielką płytą!

Czy zatem nowoczesną technologię prefabrykacji można porównać do standardu budownictwa wielkopłytowego? Konstrukcje obiektów z wielkiej płyty opierały się na prefabrykowanych elementach betonowych wzmocnionych prętami stalowymi. Na placu budowy ocieplano je (o ile parucentymetrową warstwę nie najlepszej jakości styropianu można nazwać ociepleniem), wykończano elewację oraz rozpoczynano prace wewnątrz budynku, zarówno, jeśli chodzi o szyby windowe czy schody, jak i poszczególne lokale mieszkalne. Zaawansowane technologie pozwalają zaś obecnie na dostarczenie na plac budowy w zasadzie gotowego produktu (w pomieszczeniach wystarczy pomalować ściany), charakteryzującego się ponadto bardzo dobrymi parametrami technicznymi oraz niskim współczynnikiem przenikalności cieplnej. Metoda produkcji umożliwia ograniczenie do minimum powstawania mostków termicznych.

Co interesujące, dzięki nowoczesnemu procesowi projektowania na plac budowy przyjeżdżają moduły „szyte na miarę” – nie ma tu mowy o błędach czy konieczności przeróbek. Budynek zaprojektowano w procesie BIM, polegającym m.in. na planowaniu elementów konstrukcyjnych czy elewacji w 3D.

Osiedle zrealizowane przez firmę Pekabex BET S.A. w szwedzkim Malmo

Szybciej i taniej

Tym, co wyróżnia technologię prefabrykacji jest również znaczna oszczędność czasu. Montaż jednej kondygnacji kamienicy przy ul. Sprzecznej w Warszawie zajął jedynie 9 dni. Prace związane z montażem kondygnacji naziemnych rozpoczęto w połowie marca, skończono zaś w lipcu. W październiku oddano budynek do użytku. Oczywiście, takie tempo prac przekłada się jednocześnie na obniżenie kosztów całej inwestycji. Szacuje się, że skrócenie czasu przeznaczonego na robociznę czy też ograniczenie potrzebnego sprzętu oznacza oszczędności rzędu 20%. Na skrócenie czasu realizacji wpływa m.in. wykończenie elewacji jeszcze w zakładzie produkcyjnym. Do bloku wybrano elewację z betonu architektonicznego w ceglastym odcieniu, dzięki czemu budynek nie tworzy dysonansu wśród przedwojennych zabudowań – wręcz przeciwnie, wpisuje się w architekturę Pragi Północ.

Wywiad z ekspertem

O prefabrykaty i ich przyszłość pytamy p. Przemysława Borka, Prezesa Pekabex BET S.A. – firmy będącej wiodącym wytwórcą konstrukcji prefabrykatowych w Polsce.

1) W ostatnich latach technologia prefabrykacji dość mocno wkroczyła do polskiego budownictwa. Potocznie jednak jest zestawiana z „wielką płytą” popularną w latach 70-tych. Skąd tak częste porównania obu metod?

Nie potrafię odpowiedzieć na to pytanie, gdyż tzw. „wielka płyta” od wielu lat nie jest w Polsce wytwarzana, my także nie zajmujemy się tym tematem. Nowoczesne mieszkaniowe budownictwo systemowe jest od tamtej technologii tak różne, jak branża automotive z lat 70-tych i obecnie.

2) Jaki obecnie udział w rynku budowlanym ma technologia prefabrykacji?

Niewielki, według szacunków GUS łączny udział w Polsce to ok. 1%

3) Jak wygląda proces powstawania prefabrykatów?

Od momentu zaprojektowania konstrukcji, poprzez produkcję i montaż na budowie coraz większe znaczenie mają digitalizacja i automatyzacja. Wykorzystanie urządzeń w procesie produkcyjnym i mniejszy czynnik ludzki wpływają na lepszy rezultat jakościowy, ale i większe bezpieczeństwo. To nasz priorytet, biorąc pod uwagę, że budownictwo było zawsze jedną z branż, gdzie bezpieczeństwo było sporym wyzwaniem.

4) W jakim czasie można zbudować dom tą metodą? Czy istnieje możliwość budowy takiego domu przez klienta indywidualnego?

Czas budowy obiektów wielorodzinnych może być krótszy o około 30% w porównaniu z technologią tradycyjną, przy czym konstrukcja jest tylko jedną ze składowych. Postawienie konstrukcji domu jednorodzinnego będzie trwało kilka dni, a całość budowy może wynieść około 2 – 3 miesięcy.

Pekabex pracuje obecnie także nad ofertą dla klientów indywidualnych, w Polsce są firmy, które się tym zajmują.

5) Jakie są oszczędności wynikające z budowy domu lub bloku z prefabrykatów? Ile to kosztuje?

Mitem jest, że obiekty realizowane w tej technologii będą dużo tańsze – cena jest podobna, ale krótszy czas budowy, wyższa jakość i mniejsza uciążliwość zdecydowanie wyróżniają obiekty budowane systemowo.

6) Jak Państwo oceniacie przyszłość prefabrykatów na polskim rynku budowlanym? Czy deweloperzy będą chętnie korzystać z tej technologii?

Udział prefabrykacji w rynku mieszkaniowym będzie stale wzrastał. Porównując się do krajów ościennych – Niemiec czy Czech widzimy, że tam ten udział jest wielokrotnie wyższy niż w Polsce. Popularność technologii prefabrykacji wiąże się również z jej wpływem na wzrost wynagrodzenia zaangażowanych w proces wykwalifikowanych pracowników.

Dziękujemy za rozmowę.